Jak wybrać dobrego trenera?

wpis w: Artykuły, Encyklopedia Siłowni | 0

Ten artykuł należy do Encyklopedii Siłowni


Jak wybrać dobrego trenera?

XXI wiek przyniósł światu ogromy postęp oraz między innymi wiedzę na temat tego, jak ważne jest prowadzenie zdrowego trybu życia. Dzięki temu w szybkim tempie rozwija się u ludzi coraz większa chęć dbania o swoje zdrowie, a tym samym o jakość swojego życia. Otwiera to furtkę ku nowym zawodom, a jednym z nich jest trener personalny. Jednakże – nie każdy do tego zawodu się nadaje, choć wielu próbuje. Praca z trenerem, przynajmniej w celu nauczenia się poprawnej techniki ćwiczeń może zaoszczędzić miesiące, a nawet lata, które zostałyby przeznaczone na samodzielną próbę „walki ze swoim ciałem”: nauczenia się ćwiczeń, układania planów, diet, dopasowaniu rodzaju ćwiczeń do siebie i innych elementów związanych z prawidłowym treningiem. Jest to zazwyczaj opłacalna inwestycja, szczególnie dla osób chcących poprawić swoją sylwetkę i osiągnięcia sportowe szybko i skutecznie, zamiast użerać się z samodzielnymi próbami.

Nie zawsze jednak trener równy trenerowi, gdyż w dzisiejszych czasach trenerem może zostać każdy, wystarczy odbyć proste szkolenie, lub nawet kupić certyfikat przez internet. Również wykształcenie zawodowe ani osiągnięcia sportowe nie są uniwersalnym kryterium, ponieważ lepszym trenerem może być ktoś, kto po prostu jest pasjonatem tematu, stale samodzielnie się uczy i ma wzorowe podejście do podopiecznych. Opinie na popularnych portalach również nie są dobrym kryterium, ponieważ pozytywne mogą zostać wykupione, a średnia ocen faktycznie dobrego trenera może być silnie obniżona przez agresywną konkurencję lub wyjątkowo trudnych klientów. Tak więc jak wybrać dobrego trenera? Jest to kwestia co najmniej sporna. Poniżej zostały przedstawione różne „typy” trenerów wraz z zaletami i wadami. Opisane są 3, poglądowe, najczęściej spotykane, klasyczne „typy” trenerów, do jakich zgłaszają się początkujący.

Stary, doświadczony zawodnik

Czyli najczęściej mniej lub bardziej utytułowany zawodnik, zwykle po 30/40 roku życia, często jeszcze z wielką masą mięśniową (gdy trenował kulturystykę), która dla jednych stanowić może zachętę do współpracy, dla innych, wręcz przeciwnie.

Zalety:

  • Bardzo długie doświadczenie ze sportem
  • Obycie z różnymi osobami, metodami, planami, systemami
  • Znajomość dziedziny „od środka”
  • Korzystanie zazwyczaj ze starych, sprawdzonych metod (jednak nie oznacza, że skutecznych)
  • Bardzo liczne znajomości

Wady:

  • Bycie dobrym zawodnikiem nie oznacza bycia dobrym trenerem
  • Często zamknięcie na nowe, potwierdzone naukowo metody
  • Często powielanie mitów i szkodliwych rozwiązań
  • Postrzeganie początkującego przez pryzmat siebie, np. trening dzielony (split) na 4-5 części dla początkującego, zbyt duża objętość
  • Często wysoka cena

Kontrowersje: Tacy trenerzy często uważani są za osoby bez rzetelnej wiedzy do prowadzenia innych, ponieważ „sami doszli do tego nawet nie wiedząc jak”.

Młody, aktywny zawodnik

Czyli najczęściej osoba w wieku 20-35 lat, która trenuje od wielu lat, a z powodu swojej wiedzy i osiągnięć zaczęła także współpracować z innymi jako trener. Zdarza się, że takie osoby prowadzą także tematyczne szkolenia, np. o diecie.

Zalety:

  • Aktualne, bardzo duże zaangażowanie w sport i świetna forma własna
  • Duża znajomość ogólna tematyki dyscypliny poparta aktualnymi wynikami
  • Znajomość dziedziny „od środka”
  • Liczne znajomości
  • Czasami wiele przebytych kursów/szkoleń

Wady:

  • Bycie dobrym zawodnikiem nie oznacza bycia dobrym trenerem
  • Często nadmierne skupienie na sobie zamiast poświęcenia uwagi podopiecznym
  • Często parcie na uzyskanie jak najlepszego wyniku u podopiecznego w krótkim czasie
  • Często wysoka cena
  • Czasami powielanie mitów oraz patrzenie na podopiecznego poprzez pryzmat siebie

Kontrowersje: Najczęściej zarzuca się im nadmierne skupienie na szybkich efektach, chęć zrobienia zawodnika z każdego podopiecznego, czasami proponowanie podopiecznym dopingu. Z drugiej strony uważani za trenerów bardzo skutecznych.

Certyfikowany, „zwykły” trener personalny

Czyli zwykle osoba w mniejszym lub większym stopniu zainteresowana daną dyscypliną, jednak postrzegająca siebie jako trenera, a nie zawodnika. Czasami jest to osoba, chcąca jedynie szybko zarobić, a czasami jest to oddany pasjonat sportu, pochłaniający wiedzę i przekładający ją na podopiecznych. Taki trener (jeśli mężczyzna) może równie dobrze wyglądać na zawodowego kulturystę, jak i być 50-kilogramowym „patyczkiem”.

Zalety:

  • Zazwyczaj kierunkowe wykształcenie i/lub liczne kursy/szkolenia
  • Zazwyczaj bardzo duże skupienie się na podopiecznych
  • Stosunkowo rzadkie powielanie mitów i szkodliwych rozwiązań
  • Często ciągłe doszkalanie się i aktualizowanie wiedzy
  • Często umiejętność bardzo dobrego (psycho-pedagogicznego) podejścia do podopiecznego, umiejętność nawiązania z nim dobrego kontaktu
  • Często testowanie na sobie wielu różnych rozwiązań/planów/schematów/systemów, przez co bardzo dobry dobór planów/systemów treningowych do podopiecznego
  • Często specjalista w jakiejś dziedzinie (np. fizjoterapia, dietetyka, psychologia sportu, edukacja zdrowotna, trening sprawnościowy, sztuki walki itp.)

Wady:

  • Wszystko zależy od danej osoby – jest ogromna rozbieżność pomiędzy dobrym a złym trenerem
  • Czasami jest to tylko wykształcenie i kursy/szkolenia – nie poparte praktyczną wiedzą, ponieważ niektóre certyfikaty można nawet kupić przez internet
  • Czasami zarzucane twierdzenie „nie startował w zawodach, więc nie wie jak to jest”
  • Czasami nadmierna przewaga budowania „kontaktów społecznych” zamiast faktycznego treningu (np. trener-mężczyzna wybiera dziewczyny tylko po to, by z nimi flirtować na treningu, trener-kobieta szuka sobie koleżanek do pogadania itp.)
  • Zdarza się, że zawód jest związany tylko z chęcią zarobku

Kontrowersje: Ogromna rozbieżność, od idealnego, wzorowego wręcz trenera po kompletnie niedoświadczone osoby, które kupiły uprawnienia przez internet.

Jak widać – każdy z wymienionych typów trenerów ma ogromną ilość zarówno wad, jak i zalet. Nie da się więc jednoznacznie wybrać do kogo warto zwracać się po pomoc. Często poleganie na opiniach innych nie jest dobrym rozwiązaniem, ponieważ trener, który nie jest dobry, a ma świetne znajomości może nazbierać sobie wiele przychylnych opinii. Również patrzenie na zawodników/przemiany podopiecznych nie jest idealną opcją. Jeden trener może często zaczynać współpracę ze średniozaawansowanymi osobami, które tylko „szlifuje” i wystawia na zawody, lub pomagać bardzo zdeterminowanym osobom. Inny trener może nie mieć tyle szczęścia przy doborze podopiecznych, częściej współpracując np. z osobami z problemami zdrowotnymi. Tutaj zarówno jeden jak i drugi będzie trenerem dobrym i skutecznym, jednak z innymi widocznymi wynikami. Jeden i drugi sprawia, że jego podopieczni uzyskują konkretne rezultaty, jednak w jednym przypadku są one dobrze widoczne, w drugim – niekoniecznie. Oczywiście przedstawione powyżej 3 „typy” mają na celu jedynie zobrazowanie różnic, jakie występują pomiędzy różnymi osobami – pokazuje to w jak krytyczny sposób należy podchodzić do różnych osób.

Jak więc wybrać dobrego trenera? Podstawowe zasady

  1. Trener ma pytać Cię o najróżniejsze sprawy, niemal do znudzenia. Powinien zapytać czy w szkole podstawowej miałeś złamany nadgarstek, czy jesteś prawo czy leworęczną osobą, ile śpisz, kiedy jesz, dlaczego nosisz okulary, gdzie pracujesz, jak często drapiesz się po głowie i którego buta zakładasz najpierw. Trener ma zbierać o Tobie jak najwięcej informacji, aby jak najskuteczniej Ci pomóc. Na początku współpracy trener powinien zawsze dać Ci do wypełnienia ankietę i/lub przeprowadzić z Tobą wywiad/rozmowę. Trener powinien pytać jak się czujesz, jakie są Twoje uwagi, wnioski i na ich podstawie dopasowywać zalecenia pod Ciebie.
  2. Trener powinien podchodzić do Ciebie indywidualnie. Jeśli dowiesz się, że Twój plan treningowy jest taki sam jak „wszystkich innych”, a jedyna różnica w diecie to inne kalorie, to znak, że prawdopodobnie trzeba zmienić trenera. Nie po to płaci się na pracę z trenerem, aby otrzymywać dostępną za darmo w internecie podstawową wiedzę zawierającą uniwersalne plany treningowe i przykładowe diety. Trener powinien ustalać wszystko dla Ciebie i pod Ciebie, zgodnie z Twoimi upodobaniami, priorytetami, celami, możliwościami. Oczywiście może zaproponować ten sam lub podobny, sprawdzony plan treningowy, szczególnie dla przeciętnej, zdrowej osoby. Problem jednak zaczyna się, kiedy np. w ankiecie/wywiadzie jasno informujesz, że nie możesz podciągać się na drążku, a pierwszym ćwiczeniem w Twoim planie treningowym jest… podciąganie na drążku.
  3. Trener powinien być jakkolwiek zaangażowany w to, co robi. Dobrze, gdyby miał swój kanał na YT, stronę internetową/na portalach społecznościowych, udzielał się czasem na grupach/forach, studiował kierunkowo, brał udział w szkoleniach. Nie jest to wymóg, ale świadczy o zaangażowaniu w to, co robi – co często przekłada się na jakość wykonywanych usług. Jeśli Twoim trenerem jest osoba, która pracuje w zawodzie zupełnie niezwiązanym ze sportem/zdrowiem/medycyną itp., a prowadzenie treningów jest dla niej tylko i wyłącznie sposobem na dorobienie pieniędzy – to istnieje duże ryzyko, że tej osobie brakuje kompetencji. Oczywiście nie w każdym przypadku.
  4. Trener powinien być na tyle sprawny, aby móc pokazać Ci większość polecanych ćwiczeń. Wyjątkiem oczywiście są ewentualne kontuzje, które często nie są zależneskłonność do kontuzji może wynikać nie z braku wiedzy co do prawidłowej techniki wykonywania ćwiczeń, ale ze specyficznej budowy anatomicznej, predyspozycji genetycznych, długości mięśni, stażu treningowego, rodzaju i sposobu uprawianego sportu, chorób, urazów z dzieciństwa itd. od danej osoby. W takim przypadku trener powinien umieć dokładnie wytłumaczyć Ci daną czynność i/lub skorzystać np. z tabletu do pokazania jej. Trener powinien także umieć nauczać metodycznie, tzn. jeśli nie potrafisz wykonać jakiegoś ćwiczenia, trener powinien rozłożyć to ćwiczenie na poszczególne elementy i nauczać Cię stopniowo, aż do jego opanowania.
  5. Trener powinien ciągle się uczyć. Jeśli trenerem jest osoba, która twierdzi, że zdobyła już wystarczającą ilość wiedzy i nie trzeba jej już więcej szkoleń – zmień trenera. Nauka i technologia idą stale do przodu, zmieniają się nawet rzeczy niegdyś uznawane za podstawy. Niekiedy ukazują się badania pokazujące, że powszechnie stosowana metoda w dłuższej perspektywie czasu jest nieskuteczna lub nawet szkodliwa. Zmiana jest naturalnym elementem nauki. Jeśli trener nie jest otwarty na nową wiedzę, na ewentualne zmiany i nie potrafi przyznać się do błędu – nie jest dobrym trenerem.
  6. Trener osobisty, jak nazwa wskazuje, powinien skupiać się na Tobie. Jeśli w trakcie treningu trener często rozmawia z kimś innym, odwraca się od Ciebie gdy ćwiczysz (szczególnie, gdy wykonujesz nowe ćwiczenia), jeśli używa smartfona nie do notowania Twoich postępów, ale do przeglądania facebooka lub pisania ze znajomymi – szybko zmień trenera. Trener powinien notować Twoje postępy, lub nauczyć Cię jak robić to samodzielnie. Ponadto trener powinien prowadzić/udostępniać każdemu podopiecznemu konto/bazę danych, umożliwiające śledzenie historii treningów/planów/diet itp.
  7. Dobry trener także:
    • Jest przyjacielem, kompanem i asekurantem ćwiczącego. Interesuje go również to, co robisz poza siłownią.
    • Motywuje Cię w dowolny sposób do działania. Jeśli nie masz nastroju na trening, w roli trenera jest próba podjęcia się zmiany Twojego nastroju.
    • Dopasowuje swój styl do ćwiczącego. Niepewnego introwertyka nie wystawi na pośmiewisko grupy, natomiast otwartego ekstrawertyka nie będzie zamykał w odizolowanym miejscu.
    • Jest realistą z nastawieniem na optymizm.
    • Jeśli bycie trenerem to podstawowy zawód, taka osoba powinna mieć ubezpieczenie trenerskie.
    • Jest punktualny, a jeśli spóźnia się – pozostaje z Tobą w kontakcie i np. przez telefon mówi, co powinieneś aktualnie robić.
    • Ma swoje zdanie, charyzmę i upór. Trener ma być „silnym wzorem”, a nie osobą, która często przystaje na polecenia innych.
    • Jest dobrym człowiekiem. Jak każdy – ma swoje wady i zalety i nie jest idealny – ale można go uznać za autorytet i wzór godny naśladowania.
    • Sprawia, że w jego obecności dobrze się czujesz. Jeśli czujesz skrępowanie, niepewność, podświadomie czujesz, że coś jest źle – nie zmuszaj się do treningów z tą konkretną osobą.

Podsumowanie

Dobry trener to przede wszystkim dobry nauczyciel, który podchodzi do podopiecznego indywidualnie oraz jest  zaangażowany w zawód, jaki wykonuje. Z dobrym trenerem zazwyczaj jesteś w stanie się dogadać, czas upływa przyjemnie, jednak nie jest to czas przeznaczony na luźne rozmowy, ale na pracę nad Tobą. Trener ma mieć na uwadze Twoje potrzeby i uwagi. Nie powinno się opierać wyłącznie na kryterium wyglądu czy własnych umiejętności (możliwości) trenera, ponieważ ten ma przede wszystkim umieć nauczyć i poprowadzić do celu Ciebie – trener to nie zawodnik, tylko ktoś, kto prowadzi i naucza podopiecznych. Ważne także, aby regularnie pracując z trenerem i przestrzegając ściśle ustalonych przez niego zasad… widzieć po kilku miesiącach rezultaty współpracy.

Leave a Reply