Brzmi dziwnie, dopóki się nad tym nie zastanowimy.
Stereotypowe myślenie, w którym przyrównujemy drogie produkty jedynie do luksusu czy smaku, po dłuższej analizie okazuje się błędne. Wszyscy mamy tendencję do oceniania tu i teraz, tego co widzimy i co czujemy. Nie inaczej jest z żywnością, którą kupujemy w sklepie.
Choć już co raz częściej i więcej mówi się o zdrowiu, kondycji i odżywianiu, nadal większość społeczeństwa bagatelizuje problem, o czym świadczyć może ciągła, zwiększająca się ilość osób z nadwagą i otyłością w Polsce i innych krajach [1][2]. W ocenianiu tu i teraz nie myślimy o przyszłości, a wiele osób, szczególnie w wieku 35-55 lat uważa, że „na starość i tak się choruje”, co jest oczywistą nieprawdą. Często nie zdajemy sobie sprawy jak istotną rolę na stan zdrowia odgrywa szeroko pojęty zdrowy styl życia, w którego skład wchodzą m.in. odżywianie i aktywność fizyczna [3].
Dlaczego właściwie tyjemy?
Większość osób odpowie na to pytanie wręcz bez zastanowienia: spożywamy za dużo kalorii i za mało się ruszamy. Niektórzy bardziej dociekliwi powiedzą, że to z powodu zbyt dużego spożycia tłuszczu lub węglowodanów. Motywuje się to prawami fizyki, zgodnie z którymi energia nie znika. Jednakże organizm ludzki nie jest prostym modelem, który działać będzie jak kalorymetr.
Najprawdopodobniej problem otyłości jest spowodowany zaburzeniami hormonalnymi i metabolicznymi [4][5] spowodowanymi nieprawidłowym odżywianiem, a nie jedynie nadmiarem spożywanej energii. Istnieje wiele doniesień, według których osoby spożywające odpowiednie produkty (zwykle białkowo-tłuszczowe) znacznie przekraczają swoje zapotrzebowanie energetyczne i nie przybierają na masie [6][7][8]. Natomiast przypadki osób, jedzących bardzo mało, jednak niezdrowo, borykających się z widoczną oponką przy brzuchu nie wymagają potwierdzenia. Są widoczne na co dzień, gołym okiem.
Jednak nadwaga to dopiero początek
Otyłość jest chorobą i nie ulega to wątpliwości. Jednak wraz z nieprawidłowym odżywianiem powiązane są dziesiątki, jeśli nie setki chorób (np. anemia, miażdżyca, nadciśnienie, próchnica, nowotwory, osteoporoza, schorzenia układu krążenia, cukrzyca, insulinooporność, zgaga, kamica żółciowa), a odżywianie ma zasadniczy, bezpośredni wpływ na samopoczucie, koncentrację, pamięć, energię i chęci do życia, warunkuje produktywność, wpływa na relacje międzyludzkie. Składamy się bowiem niemal w 100% z tego, co spożyliśmy. Nieprawidłowe odżywianie powoduje również szereg uzależnień, sprawiając, że żyjemy po to, aby jeść, a nie jemy po to, aby żyć [9].
Tanie na półce, drogie w praktyce
Tak jak wspomniałem w pierwszym akapicie, większa część społeczeństwa wybiera to, co widzi tu i teraz. Decydując się na tanie, smaczne i szybkie produkty żywieniowe wcale nie oszczędzamy. To złudna oszczędność, która odbije się ze zdwojoną siłą w przyszłości. Jeśli nie poświęcimy czasu, smaku lub pieniędzy, to poświęcimy zdrowie (o czym za chwilę). Skupmy się jednak na wydatku pieniężnym. Kupując produkty najtańsze, a więc zwykle najgorszej jakości, narażasz się na skutki opisane w powyższym akapicie. Fakt, że jesteś osobą młodą i chodzisz na siłownię lub biegasz wcale nie oznacza trybu God Mode*. Po prostu skutki spożywanych przez Ciebie niskojakościowych produktów kumulują się wolniej i jest ich mniej. Natomiast oddziaływanie na pamięć, energię czy koncentrację występuje zawsze. Jeśli uważasz, że jedząc śmieciowe produkty masz dobrą koncentrację i energię, to przy odpowiedniej diecie cechy te poprawią się jeszcze bardziej. Najprawdopodobniej również nie będziesz nigdy cierpieć na wszystkie możliwe schorzenia, jednak fakty mówią same za siebie: chorujemy co raz częściej, mimo co raz lepszej opieki zdrowotnej [10][11].
Sprawdźmy więc, jakie wydatki poniesiesz odżywiając się niskojakościowymi produktami:
- Lekarze – mimo państwowej opieki zdrowotnej bardzo często występuje konieczność skorzystania z prywatnych usług lekarskich
- Badania – na zlecenie lekarzy niektóre badania mogą być płatne
- Pobyt w szpitalu – choć z pozoru jest darmowy wiąże się z wydatkami na dojazd, ubrania, dodatkowe wyżywienie
- Suplementy diety – próbując dostarczyć brakujących składników pokarmowych
- Lekarstwa – jeśli dopadnie Cię choroba, a niestety co raz częściej „na wszelki wypadek”
- Trener osobisty/dietetyk – jeśli postanowisz zmienić swoje nawyki będziesz potrzebować pomocy jak zrobić to w prawidłowy sposób. Sprawdzanie na sobie metodą prób i błędów, gdy jest już zagrożenie chorobą może skutkować dużym ryzykiem
- Stomatolog – dobrze odżywiony organizm jest o wiele mniej podatny na jakiekolwiek choroby zębów [12]
- Przemysł spożywczy – większość osób jeśli nie jest kierowana przez dobrego trenera czy żywieniowca zacznie kupować szereg produktów „fit”, które zwykle tylko pogorszą sytuację
To dużo, prawda? Ale to nie wszystko, bowiem związane z niezdrowym odżywianiem są również wydatki takie jak:
- Strata czasu – czas jest jedną z najcenniejszych rzeczy jakie mamy, a przyprawiając sobie problemów z organizmem z pewnością nie dodamy sobie czasu wolnego
- Nieatrakcyjność – powiązany bezpośrednio z nieprawidłowym odżywianiem wygląd, gorsza jakość skóry, włosów i paznokci czy nieprzyjemny zapach ciała sprawiają, że będziemy mniej atrakcyjni
- Ból i choroba – to chyba najgorsze, co może Nas spotkać. Chyba nikt o zdrowych zmysłach nie chciałby cierpieć z powodu nowotworu lub złamań spowodowanych osteoporozą
Wybierz trzy z czterech
W przypadku większości produktów sprawdza się zasada „wybierz 3 z 4”: zdrowe, smaczne, tanie, szybkie. Oczywiście wiele produktów to jedynie 2 lub 1 z 4, jednak w zasadzie ciężko jest o produkt, który spełnia te 4 kryteria. Reguluje to prawo popytu i podaży: jeśli jakiś produkt byłby smaczny, szybki w przygotowaniu i zdrowy, to byłby kupowany o wiele chętniej. To skutkowałoby wzrostem jego ceny. To od Nas samych zależy co poświęcimy, jednak wybierając „tanie” w połączeniu „szybkie i smaczne” wcale nie oszczędzamy.
Podsumowanie
Ceny produktów na półkach sklepowych wcale nie oznaczają faktycznego wydatku, jaki poniesiemy kupując dany produkt, jeśli zależy Nam na czymś, co jest jednocześnie smaczne i szybkie w przygotowaniu. Ta złudna oszczędność odbije się w wielu aspektach życia, zabierając pieniądze i czas. Natomiast decydując się na produkty wyższej jakości nie dość, że nie stracimy, to możemy zyskać dodatkowo, ponieważ zdrowe odżywianie niesie za sobą niezliczoną liczbę korzyści.
*God Mode – tryb boski, występujący np. w grach komputerowych daje nieograniczone możliwości, jak niewrażliwość, nieśmiertelność itp.
Źródła, dostęp 2016-03-18:
[1] pttz.org/raporty/otylosc.doc
[2] http://www.imid.med.pl/images/do-pobrania/KonferencjaIMiD_Czy_to_prawda_ze_w_Polsce_jest_coraz_wiecej_otylych_dzieci.pdf
[3] https://pl.wikipedia.org/wiki/Promocja_zdrowia
[4] http://www.nature.com/nrendo/journal/v2/n8/abs/ncpendmet0220.html
[5] http://www.fathead-movie.com/index.php/2011/02/01/fat-kids-and-thermodynamics/
[6] http://paleosmak.pl/weglowodany-tucza/
[7] http://vitalia.pl/forum22,96057,0_Nie-ma-tluszczu-od-ktorego-sie-tyje.html
[8] http://www.stachurska.eu/?p=13820
[9] http://www.fathead-movie.com/
[10] www.who.un.org.pl/common/files_download.php?fid=16
[11] http://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/zdrowie/zdrowie/zdrowie-i-ochrona-zdrowia-w-2014-r-,1,5.html
[12] http://nowadebata.pl/2011/09/02/czego-nie-dowiesz-sie-od-swojego-dentysty/
Leave a Reply