Kalejdoskop to newsletter wysyłany co 2 tygodnie. Zawiera streszczenia artykułów/filmów/badań/nagrań z zakresu funkcjonowania człowieka, zdrowia, aktywności fizycznej, produktywności, rozwoju, psychologii oraz przydatne aplikacje, ciekawostki i wskazówki.
Cześć!
Czytasz 40 numer Newslettera Kalejdoskop. Tak samo jak w poprzednich 39 wydaniach, nie zabraknie ciekawych treści, z których skorzysta każda osoba zainteresowana rozwojem, zdrowiem, nauką czy poprawianiem jakości życia. Miłego czytania! 🙂
1. Błędy kognitywne (inaczej: błędy procesu rozumowania, błędy poznawcze) to zjawisko polegające na nieracjonalnym, nieprawidłowym postrzeganiu rzeczywistości. Nasze mózgi w toku ewolucji wytworzyły pewne mechanizmy, dzięki którym przetrwaliśmy. Niestety te same mechanizmy w dzisiejszym świecie nie zawsze pomagają – a często nawet utrudniają życie. Dodatkowo, często osoby wpływowe, takie jak marketerzy, wykorzystują nasze tendencje do błędnego postrzegania rzeczywistości manipulując nami. Przykładowym błędem poznawczym jest popularny efekt potwierdzenia – czyli tendencja do preferowania informacji, z którymi się zgadzamy. Infografika z linku poniżej prezentuje większość znanych błędów poznawczych posegregowanych w grupy z opisami. Wyjątkowo przydatna informacja dla każdej osoby, która zamierza poczytać o błędach kognitywnych nieco więcej 🙂
– Cognitive Bias Codex (Infografika, ENG)
https://www.visualcapitalist.com/wp-content/uploads/2017/09/cognitive-bias-infographic.html
Efekt potwierdzenia: https://pl.wikipedia.org/wiki/Efekt_potwierdzenia
#psychologia #rozwój #zachowania
2. Jak IKEA… manipuluje Tobą, abyś kupował jak najwięcej? Jak już doskonale wiesz, nasze umysły są podatne na różne sztuczki i działania. Wykorzystuje to wiele większych korporacji, których oczywistym celem jest sprzedać jak najwięcej. Większość z nas była w IKEA, a przynajmniej wie jak ona wygląda. Film opisuje sposoby, w jakie specjaliści z tej firmy przygotowują środowisko tego sklepu, aby ostatecznie jak najbardziej zwiększyć zarobki. Do tych technik należą m.in.:
— limitowana liczba kolorów/wzorów – aby uniknąć przytłoczenia klienta
— sugerowanie sposobu przemieszczania się strzałkami na podłodze
— oferowanie jedzenia, dzięki czemu ludzie nie są głodni i mają więcej czasu aby namyślić się na zakup
— ograniczenie liczby okien, aby klient nie wiedział, że spędził wewnątrz tak wiele czasu
– How IKEA Manipulates You Into Spending Your Money | Analysis (Film, ENG)
#ikea #psychologia #marketing
3. Badania na zwierzętach pokazały, iż możliwe jest… dziedziczenie traumy. Po skojarzeniu u myszy zapachu wiśni z bólem okazuje się, że w kolejnych pokoleniach myszy reagowały strachem na zapach, chociaż nigdy same nie odczuwały żadnego bólu przy tym zapachu. Reakcja powtarzała się w przypadku obu płci rodzica-myszy, przez co najmniej 3 pokolenia ich dzieci. Zjawisko nazwano transmisją międzypokoleniową. Niestety – okazuje się, że to samo zjawisko występuje także u ludzi. Dzieje się tak szczególności, gdy trauma była bardzo duża – gdy wystąpiła np. w sytuacji bezpośredniego zagrożenia życia. Badania wskazały także, że trauma jest w stanie w znaczący sposób wpłynąć na strukturę mózgu człowieka, modyfikując jego zachowanie.
– Tajemniczy ogród. O dziedziczeniu traumy. / prof. Jadwiga Jośko-Ochojska (Polska) (Wykład, PL)
#trauma #genetyka #nauka
4. Jak się odżywiać i co robić, aby sprzyjać funkcjonowaniu swojego mózgu? W poprzednim numerze Kalejdoskopu był opisany podcast z tą samą osobą i na podobny temat. Jeśli tamten wątek Ci się spodobał, to z tego skorzystasz jeszcze bardziej 🙂 Dla sprawności mózgu znaczenie ma nie tylko to co jemy, ale także jak i kiedy jemy. W wielu przypadkach korzyści może przynieść post przerywany lub inna forma niejedzenia przez dłuższy czas. Dodatkowo warto jest zwrócić większą uwagę na rytm dobowy i odżywiać się w porach, które z punktu widzenia ewolucji są dla nas o wiele bardziej fizjologiczne.
– PODCAST #48 dr Joanna Podgórska o diecie dla mózgu, poście przerywanym (IF) i oswajaniu głodu (Podcast, PL)
#żywienie #zdrowie #dietetyka
5. Spisek farmaceutyczny? Bigpharma? A może nie ma tam jednak żadnego spisku i wszystko jest dobrze? Tym razem prawda leży gdzieś pośrodku. Film opisuje m.in. praktyki dużych firm farmaceutycznych oraz funduszy zarządzających lekami, które często podnoszą w znaczący sposób ceny leków, lub (bardzo prawdopodobnie) ukrywają niektóre skutki uboczne leków, aby zwiększyć ich sprzedaż. Co prawda istnieje wiele regulacji ze strony rządów, jednak nie przynosi to często zamierzonych efektów. Przemysł farmaceutyczny w większości nie jest ukierunkowany na dobro człowieka, ale na zysk. To powoduje, że w wielu przypadkach firmy farmaceutyczne skupiają się po prostu na zwiększeniu sprzedaży, stosując niektóre techniki manipulacji. Nie powinniśmy oczywiście popadać w paranoję, ale po prostu mieć na uwadze, że biznes związany z farmacją rządzi się bardzo podobnymi prawami, jak każdy inny.
– Koncerny farmaceutyczne-ile kosztuje ludzkie życie?-film dokumentalny lektor pl (Film, PL)
#farmacja #przemysł #biznes
6. Ile aktywności fizycznej jest potrzebne, aby “odpracować” siedzący tryb życia? Jakkolwiek prosto nie brzmi to pytanie, to istnieją badania, które to sprawdzały. W dzisiejszych czasach, gdzie mamy ograniczone możliwości przemieszczania się oraz ze względu na pracę zdalną nie wykonujemy tak dużej ilości spontanicznego ruchu, ćwiczenia wydają się niezbędne dla zachowania zdrowia. Metaanaliza wskazuje, że około 30-40 minut umiarkowanej aktywności fizycznej codziennie redukuje skutki siedzącego trybu życia w sposób znaczący.
– Joint associations of accelero-meter measured physical activity and sedentary time with all-cause mortality: a harmonised meta-analysis in more than 44 000 middle-aged and older individuals (Badanie, ENG)
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33239356/
#zdrowie #ruch #ćwiczenia
7. Ciekawy zbiór badań naukowych na temat stosowania masek. Artykuł jest długi i oparty o bardzo znaczącą literaturę naukową, ale niestety nie jest pozbawiony wad. Niektóre fragmenty (np. dotyczące niedotlenienia albo w ogóle nieskuteczności masek w zastosowaniach medycznych) są tendencyjne i z dużą dozą prawdopodobieństwa nieprawidłowe, jednak wiele innych argumentów jest jak najbardziej wartych uwagi. Na stronie znajdziemy też materiały kwestionujące zasadność szczepień, co do których warto jednak podejść ostrożnie (szczególnie, że są one sprzed kilku miesięcy). Faktycznie, warto jest być sceptycznym i w dobie globalnych spisków nie ufać wszystkiemu na około, ale nie można też “przegiąć” w drugą stronę. Wracając jednak do masek – słusznie wskazane jest, że nie mają one najmniejszego sensu na świeżym powietrzu, a także w niektórych przypadkach nawet w pomieszczeniach. Aktualnie zalecone noszenie masek ma mieć raczej wpływ psychologiczny, abyśmy “pamiętali o tym, że jest pandemia”.
– Maski „skuteczne i bezpieczne” – kłamstwo powtórzone tysiąc razy staje się prawdą (Artykuł, PL)
#maski #medycyna #epidemiologia
8. Ludzie nie starzeją się liniowo, lecz falami w określonym wieku – jest to ciekawe odkrycie wyjaśniające* funkcjonowanie ludzkiego organizmu. Gwiazdka jest dlatego, iż z każdym takim odkryciem okazuje się, jak mało wiemy i jak wiele jeszcze przed nami, nim będziemy zdolni do powstrzymania starzenia się. Badacze odkryli, że punkty zwrotne w starzeniu się przypadają na około 34, 60 i 78 lat (+/- 3 lata). Co się wtedy dzieje? Badacze tłumaczą, że “Te zmiany są efektem klastrów białka przemieszczających się w określonych wzorach, skutkujących trzema falami starzenia”. Tego typu badania mogą także wspomóc profilaktykę chorób starczych, niejako wskazując nam w jakim wieku możemy spodziewać się kolejnych zmian.
– Ludzie nie starzeją się liniowo, lecz falami w określonym wieku (Artykuł, PL)
#nauka #geriatria #medycyna
9. Fruktoza. Kiedyś uwielbiana ze względu na swój niski indeks glikemiczny, później znienawidzona, bo okazało się, że może mieć szkodliwy wpływ na zdrowie. Co jednak mówią badania? Mówią, że wnioski są niejasne. Zwiększone spożycie fruktozy (jednak nie w formie nadmiaru kalorii) okazuje się w niektórych aspektach korzystne, a w innych szkodliwe. Zasadniczo nie ma jednak dużego znaczenia dla zdrowia, czy pewna ilość kalorii została dostarczona w formie fruktozy, glukozy, czy nawet syropu glukozowo-fruktozowego. Dla zachowania dobrego zdrowia powinniśmy unikać nadmiernego spożywania każdego z tych cukrów.
– Sugar Wars, Episode 6: The Return of the Fructose (Artykuł, ENG)
https://examine.com/nerd/article/sugar-wars-episode-6-the-return-of-the-fructose/
#żywienie #badania #dietetyka
10. Pieniądze szczęścia nie dają… ale lepiej jest płakać w porsche, niż w autobusie. To znane powiedzenie, które w dużej mierze jest zgodne z rzeczywistością. Więc jak to jest? W rzeczywistości pieniądze są jak tlen. Jeśli ich brakuje, wtedy faktycznie większa ich ilość przynosi wiele korzyści. Jednak w przypadku, gdy już mamy ich średnio-dużą ilość, przestają one mieć tak wielkie znaczenie. Warto też wziąć pod uwagę to, jak definiujemy szczęście. Jeśli chodzi o zwykłe, codzienne życie to już od poziomu około 1,5x przeciętnego wynagrodzenia (dane dla USA) nie przyniosły one więcej korzyści. Pieniądze mają bardzo duże znaczenie pod kątem długoterminowej jakości życia, w tym zabezpieczenia się, poczucia stabilności, niezależności i spokoju. W tym przypadku im większe dochody, tym lepsza jest jakość życia. Nie można jednak popaść w “owczy pęd”, bo wtedy możemy zaprzepaścić korzyści na rzecz stresu, braku czasu i wykorzystywania swojego zdrowia.
– Czy pieniądze dają szczęście? 🤔 (fact-check) 💸 (Film, PL)
#pieniądze #finanse #jakośćżycia
Co najbardziej Ci się spodobało? Daj znać, odpowiadając na ten e-mail lub w komentarzu. Przekręcenie kalejdoskopu zajmie mi chwilę. Kolejny numer newslettera przeczytasz już za 2 tygodnie. Pamiętaj, aby zaprosić swoich znajomych do zapisania się na stronie: https://sebastianchudziak.pl/kalejdoskop 🙂
Zajrzyj też do mojego podcastu “Podcast Na Zdrowie”: https://sebastianchudziak.pl/nazdrowie/
Lub przeglądaj wszystkie wpisy na mojej stronie: https://sebastianchudziak.pl/wszystkie-wpisy/
Jeśli chcesz pomóc w rozwoju Newslettera i otrzymywać jeszcze lepsze treści, wypełnij proszę tę ankietę: https://forms.gle/ZK5Bf2jZoCXjMtaK7
Pozdrawiam,
Sebastian
Zapisz się:
Jeśli formularz nie jest dostępny lub nie działa, wyłącz dodatki blokujące reklamy/skrypty. Na tej stronie niemal w ogóle nie ma reklam 🙂