Kalejdoskop to newsletter wysyłany co 2 tygodnie. Zawiera streszczenia artykułów/filmów/badań/nagrań z zakresu funkcjonowania człowieka, zdrowia, aktywności fizycznej, produktywności, rozwoju, psychologii oraz przydatne aplikacje, ciekawostki i wskazówki.
Cześć!
Dziś 25. grudnia, a więc dla większości ludzi to dzień wolny, świąteczny, nieco inny niż pozostałe. W dzisiejszym Kalejdoskopie będzie nieco mniej linków niż zwykle, a za to pojawi się kilka przemyśleń, inspiracji i wskazówek. Być może skorzystasz z nich, w końcu jest całkiem duża szansa, że robisz właśnie podsumowanie roku, a być może i postanowienia noworoczne. Dla wielu okres świąteczno-noworoczny to również czas refleksji i planowania zmian. No ale… nie będę przedłużać, więc życzę przyjemnego czytania 🙂
1. Smartfony to błogosławieństwo i przekleństwo. Ułatwiają życie, dają nieskończenie wiele możliwości, ale jednocześnie stanowią poważne zagrożenie. Uzależniają. I jest to poważny problem, podnoszony w mediach/pracach naukowych/rozważaniach ekspertów coraz częściej. Największe zagrożenie smartfony stanowią dla dzieci. Te są bardzo podatne na wiele czynników: łatwo uzależniają się od mediów społecznościowych i gier, często nie potrafią rozdzielić fikcji od rzeczywistości i zwykle o wiele bardziej niż dorośli przejmują się – np. tym, co piszą inni. Analizy wskazują na to, że intensywne korzystanie ze smartfona przez dzieci koreluje z problemami ze zdrowiem psychicznym i to w znaczącym stopniu.
Co możemy z tym robić? Jako rodzice/wychowawcy edukujmy, ustalajmy zasady korzystania ze smartfona. Zwracajmy uwagę na to, w jaki sposób dzieci korzystają z urządzeń. Unikajmy ograniczania czasu i dawania smartfona jako nagrody, bo to wytworzy w głowie dziecka prosty mechanizm: smartfon jest czymś pożądanym, ograniczonym i trzeba zrobić wszystko, aby go zdobyć. Ciągła, umiejętna edukacja i mądre zasady są skuteczniejsze. Sami – unikajmy klikania, przewijania tablic, robienia rzeczy, których nie musimy, a wykonujemy je tylko z przyzwyczajenia. Nie trzymajmy smartfona w sypialni, a przynajmniej nie w łóżku. I przede wszystkim nie bójmy się przyznać przed samym sobą, że jesteśmy uzależnieni od tego urządzenia. Naprawdę wiele osób jest. Metodą wyjścia jest stopniowe ograniczanie.
– Co trzecia dziewczynka, która aktywnie działała w sieci, ma problemy psychiczne. Dramatyczne skutki uzależnienia od smartfonów (Artykuł, PL)
– Czas przed ekranem ma związek z zaburzeniami obsesyjno-kompulsywnymi u młodzieży (Artykuł, PL, wymaga zalogowania)
#smartfon #uzależnienie #zdrowiepsychiczne
2. Jesteś osobą świadomą, więc stosujesz filtr światła niebieskiego na ekrany swojego komputera i smartfona. To dobrze, ale to może nie wystarczyć. Jeśli oświetlenie Twojego mieszkania jest nieprawidłowe, będzie ono zaburzać wydzielanie melatoniny i pogarszać jakość snu. Mowa tu o dwóch kluczowych parametrach: natężeniu światła (lum/lx) oraz barwie światła (K). Natężenie światła powinno być jak najniższe, podobnie jak jego temperatura. Jeśli mamy możliwość, wieczorem wybierajmy oświetlenie o niskim natężeniu (np. 100 czy 250 lumenów) oraz niskiej barwie (np. 2000K). Jasne i zimne światło stosujmy natomiast w dzień, aby się pobudzić.
– Are your lightbulbs sabotaging your sleep? (Artykuł, ENG)
#zdrowie #światło #elektronika
3. Ciemny tryb wyświetlania – warto, czy nie? Według autora poniższego artykułu, który to dokonał analizy, możemy wyciągnąć następujące wnioski:
— Jasne litery na ciemnym tle wcale nie sprawiają, że czyta się łatwiej. Nasze oczy są przyzwyczajone do jasnego otoczenia i zwykle to ciemny tekst na jasnym tle będzie łatwiejszy do odczytywania.
— Ciemny tryb nie zmniejsza zmęczenia oczu. Źrenice w naszych oczach regulują ilość światła, jaka dociera do siatkówki oka. Jeśli światła jest więcej i źrenice są węższe, będziemy się mniej męczyć podczas czytania. Gdy natomiast jasny ekran sprawia, że odczuwamy dyskomfort – winne jest niebieskie światło, które należy ograniczyć tzw. trybem nocnym (pomarańczowa barwa ekranu). Wypróbuj także “tryb czytania”, czyli mleczno-pomarańczowe tło.
— Tryb ciemny zazwyczaj nie zmniejsza zużycia baterii – przynajmniej dopóki nie masz ekranu OLED lub AMOLED oraz wyświetlany jest całkowicie czarny kolor. W większości aplikacji mamy do czynienia z kolorem ciemnym (np. ciemnoszarym), a nie czarnym.
Wnioski: nie używaj na siłę trybu czarnego, lepiej jest skorzystać z trybu ograniczenia niebieskiego światła (czyli trybu nocnego) i/lub trybu czytania. Korzystaj z takich ustawień wyświetlania, przy których czujesz się komfortowo.
– Is Dark Mode Good For Your Eyes? (Artykuł, ENG)
https://kevquirk.com/is-dark-mode-such-a-good-idea/
#światło #wzrok #oczy
4. Dieta, przetworzone produkty, obniżenie sprawności umysłowej i problemy z badaniami. Artykuł przedstawia badanie, w którym spożywanie nawet 400-500 kcal dziennie z bardzo wysoko przetworzonej żywności koreluje z pogorszonymi zdolnościami umysłowymi. I prawdopodobnie faktycznie, spożywanie takich produktów będzie wpływało na pogorszenie szeroko rozumianego stanu zdrowia, ale… większość badań to badania obserwacyjne, w których zauważamy korelacje. Korelacja nie oznacza przyczynowości – i w tym cały problem. W naprawdę wielu badaniach z zakresu różnych dziedzin (w tym właśnie dietetyki, ale też np. psychologii, zdrowia publicznego) obserwujemy powiązania, lecz trudno jest dojść do przyczyny. Może być tak, że A wpływa na B lub B wpływa na A. Jednak równie dobrze na A i B może wpływać nieznany czynnik C lub… wszystkie powiązania istnieją jednocześnie, ale w różnych proporcjach. W przypadku opisanego badania, przyczyną może (choć nie musi) być fakt, że osoby spożywające więcej wysoko-przetworzonych produktów po prostu spożywają mniej najbardziej zdrowych. Być może też – osoby, które mają pewne problemy niepowiązane z odżywianiem, ze względu na np. brak czasu, chęci, energii itd. tracą na sprawności umysłowej ORAZ preferują gorsze wybory dietetyczne. Warto natomiast pamiętać, że istnieje wiele innych badań dowodzących o szkodliwym wpływie niezdrowego odżywiania i mowa tu o bezpośredniej przyczynowości. Dlatego naprawdę warto pilnować zdrowego odżywiania.
– Bad diet causes cognitive decline: Fact or myth? (Artykuł, ENG)
https://www.dw.com/en/bad-diet-causes-cognitive-decline-fact-or-myth/a-64065863
#dieta #zdrowie #nauka
5. Muzyka jest arcyciekawym fenomenem. Może wydawać się bezsensowna i bezcelowa, ale towarzyszy ludziom w jakiejś formie od czasów prehistorycznych i – czemu nie można zaprzeczyć – ma wpływ na nastrój, odczucia i emocje. Muzyka jest badana w kontekście poprawy zasypiania i jak wskazują niektóre badania oraz eksperci – może poprawiać zasypianie, a nawet pomagać zwalczać bezsenność. W jaki sposób jej używać, aby pomogła dobrze się wyspać? To kwestia indywidualna. Badania wskazują na to, że dobrze działa słuchanie spokojnej, przyjemnej (soft) muzyki, jednak każdy człowiek może interpretować swoje “soft” zupełnie inaczej. Warto mieć na uwadze, aby nie słuchać muzyki głośno, ale pozwolić na wyciszenie się. Dodatkowo, warto słuchać muzyki w odosobnionym, bezpiecznym miejscu, w którym będziemy mogli się zrelaksować. Będzie to forma aktywnej medytacji i “naładowania się dobrą energią”. Jeśli chcesz, wypróbuj metody ze słuchaniem muzyki przed snem i sprawdź, czy w Twoim przypadku będzie ona pozytywnie oddziaływać.
– What is ‘health music’ and how can it help you to sleep better? (Artykuł, ENG)
– How listening to music could help you beat insomnia (Artykuł/Film, ENG)
https://theconversation.com/how-listening-to-music-could-help-you-beat-insomnia-61622
#muzyka #sen #bezsenność
6. Ile pracować? 40 godzin w formie zwykłego etatu, 8x 5 godzin w tygodniu, a może tak, jak zaczyna się spotykać: 32 godziny, 8x 4 dni w tygodniu? Skąd w ogóle wziął się 8-godzinny system pracy przez 5 dni i 2 wolne dni weekendowe? Historia tego systemu jest długa i skomplikowana, sięga kilkaset lat wstecz i nieco z przyzwyczajenia nadal tak pracujemy. Dziś wiele osób wykonuje zupełnie inny rodzaj pracy i nie zawsze więcej czasu poświęconego na nią przekłada się na większą ostateczną efektywność. Wszystko bezwzględnie zależy od tego, co to za praca, w jakim stopniu jest wymagająca umysłowo i fizycznie oraz jaki mamy do niej stosunek. Według różnego rodzaju doniesień, badań i analiz, praca, która jest obciążająca i wymaga kreatywności, będzie najbardziej efektywna, kiedy pracujemy mniej niż 40 godzin tygodniowo. Jeśli nie masz możliwości zmiany czasu swojej pracy, to staraj się o zadbanie o wszystko dookoła (np. sen, aktywny odpoczynek, dieta, relacje). Jeśli natomiast możesz manipulować czasem swojej pracy, nie bój się eksperymentować. Być może będziesz bardziej efektywny pracując mniej. A być może – jeśli praca sprawia Ci realną przyjemność i jest dla Ciebie rozwojowa – warto jest zwyczajnie poświęcić na nią jeszcze więcej czasu.
– Pilotaż czterodniowego tygodnia pracy okazał się wielkim sukcesem (Artykuł, PL)
– Is a 40-hour work week long? short? (Artykuł, ENG)
https://gigazine.net/gsc_news/en/20221121-40-hours-work/
#praca #czas #odpoczynek
7. Zamiast stawiać sobie postanowienia noworoczne, zrób konkretne plany, cele i zadania oraz opisz drogę ich realizacji i sposób ewaluacji. Podejdź do tego profesjonalnie. Co więcej, skończ ze stawianiem sobie celów/postanowień tylko z okazji nowego roku. Każdy czas jest dobry. Nie stawiaj sobie prostych, niekonkretnych celów np. “będę się lepiej odżywiać”. Zamiast tego szczegółowo rozpisz czym jest dla Ciebie “lepsze odżywianie”. Zrób listę. Może to być np. spożywanie codziennie warzyw, minimum raz w tygodniu zjedzenie pestek, nasion i orzechów, a także całkowita rezygnacja z chipsów i ciastek. Wszystko zależy od miejsca, z którego startujesz i do którego dążysz. Opisz co zrobisz, aby osiągnąć cele. Np.: zamówię 2x w tygodniu catering. Będę regularnie zamawiać zdrowe produkty przez internet. Zarezerwuję 2x w tygodniu po godzinie w kalendarzu na przygotowywanie sobie jedzenia w kuchni. Będę chodził na zakupy do sklepu X co najmniej raz w tygodniu. Ostatecznie opisz sposób ewaluacji, czyli w jaki sposób upewnisz się, że wdrożyłeś(-aś) zmiany. Może to być po prostu wydrukowana kartka z kratkami, którym odpowiadają poszczególne dni lub tygodnie – zaznaczaj literką T (tak) lub N (nie), jeśli w danym dniu/tygodniu cel został zrealizowany. Nie daj się wymówkom, że to za dużo roboty. Po co stawiać sobie postanowienia, których i tak nie zrealizujesz? Aby osłabić swoją pewność siebie i samoocenę? Dlatego właśnie podejdź profesjonalnie, do tego co robisz, a co dotyczy Ciebie, Twojej przyszłości i Twojego życia.
– Wskazówka/przemyślenia/inspiracja, bez linku
#postanowienia #cele #produktywność
8. Cierpliwość i wytrwałość to potęga. Cudownie jest myśleć o wielkich rzeczach 10 lat naprzód, ale życie to malutkie kroki. Często podczas planowania/rozmyślania o przyszłości patrzymy na same wielkie zmiany. Widzimy siebie w zupełnie innym miejscu, np. prowadzącego firmę, mieszkającego w domu pod miastem – skupiamy się na tym, a później nie robimy nic, aby w tym kierunku się przybliżyć. Wielkie projekty i wielkie zmiany przytłaczają, sprawiają, że ciężko jest się za cokolwiek zabrać. Zmiana myślenia na pracę w jak najmniejszych krokach może przynieść wiele korzyści i posunąć Cię naprzód. Rozdzielaj wszystkie duże projekty na tak małe kroki, aby wydawały się wręcz śmieszne. To mogą być kroki, których wykonanie zajmie np. minutę lub dwie. Następnie – pracuj nad cierpliwością i wytrwałością. Wielu się “podpala” i próbuje przebiec maraton sprintem. Łapie zadyszkę, upada i zanim się poniesie – przegania go ten, kto biegnie spokojnym, równomiernym tempem. Nie daj się swojej głowie i pracuj nad wytrwałością w dążeniu do tego, co chcesz w życiu osiągnąć.
– Wskazówka/przemyślenia/inspiracja, bez linku
#przyszłość #motywacja #produktywność
9. Traktuj wszelkie życiowe trudności jak trening. Wiem, że to trudne, ale pracuj nad tym. W Twojej głowie od razu mogą pojawiać się racjonalizacje i wytłumaczenia, że przecież są rzeczy obiektywnie negatywne, z których ciężko wyciągnąć coś dobrego. Nie zaprzeczam temu. Chodzi jednak o samo podejście, czyli to, w jaki sposób nakierowujesz swoje myślenie. Czy pierwszą myślą jest negatywne nastawienie, czy może jednak “wyciągnę z tego co mogę i wstanę silniejszy”. Takiego sposobu myślenia trzeba się po prostu nauczyć, drobnymi krokami, afirmacjami, ze świadomością. Naprawdę warto to zrobić, bo dzięki temu unikamy ogromnej ilości negatywnego stresu i coraz bardziej traktujemy życie, jak grę – a to właśnie traktowanie życia jako gry jest czymś, do czego powinniśmy dążyć.
– Wskazówka/przemyślenia/inspiracja, bez linku
#trudności #problemy #psychologia
10. Stwórz swój notes ze wszystkimi dobrymi myślami, pomysłami, inspiracjami i informacjami, które przyjdą Ci do głowy. Może to być papierowy zeszyt, może być to elektroniczny dokument. To Tobie ma być wygodnie. Postaraj się mieć go pod ręką i zapisuj w nim wszystko, co nosi znamiona pozytywności. Pomysły (na biznes, poprawę zdrowia, relacji…), wskazówki i informacje (np. znalezione w internecie, dot. tego co jeść, co jest dobrym nawykiem, jak poprawiać x), wszelkie inspiracje i inne treści, które przyjdą Ci do głowy. Jesteśmy otoczeni informacjami i ich dobre selekcjonowanie oraz wdrażanie pozwala nam na poprawę jakości życia. Jednak przez nadmiar treści wiele zapominamy. Jeśli stworzysz swój notes ze wszystkim, co korzystne, masz możliwość raz na jakiś czas wrócić do niego i przypomnieć sobie, co w nim jest. Przykładowe informacje, które możesz tam zapisywać: suplementy, które warto spożywać, metody w jaki sposób lepiej spać, ćwiczenia na poprawę sprawności kręgosłupa, zioła, z których można zrobić zdrowe herbaty, przepisy na fit-słodycze, metody poprawy produktywności, dlaczego warto przestać przeglądać ciągle media społecznościowe, jakie przedmioty warto mieć w domu w razie przerwy w dostawie prądu, jak zoptymalizować biznes, konstruktywne afirmacje, przemyślenia filozoficzne.
– Wskazówka/przemyślenia/inspiracja, bez linku
#jakośćżycia #efektywność #informacje
Złota Myśl Na Dziś: Doceniaj to, co masz. Zazwyczaj rozmyślamy o tym, co by było, gdyby było inaczej. A gdyby było inaczej, rozmyślali byśmy o tym, jak jest teraz.
— SZCZĘŚLIWEGO 2023! 🙂 —
Co najbardziej Ci się spodobało? Daj znać, odpowiadając na ten e-mail lub w komentarzu. Przekręcenie kalejdoskopu zajmie mi chwilę. Kolejny numer newslettera przeczytasz już za 2 tygodnie. Pamiętaj, aby zaprosić swoich znajomych do zapisania się na stronie: https://sebastianchudziak.pl/kalejdoskop 🙂
Zachęcam do słuchania mojego podcastu “Podcast Na Zdrowie”: https://sebastianchudziak.pl/nazdrowie/
… oraz śledzenia moich kanałów na YouTube: https://www.youtube.com/c/SebastianChudziak/
https://www.youtube.com/channel/UCWGDvxGuPUH6UCN-GYjgTOw
Archiwum Newslettera jest dostępne na stronie https://sebastianchudziak.pl/kalejdoskop/
Jeśli chcesz pomóc w rozwoju Newslettera i otrzymywać jeszcze lepsze treści, wypełnij proszę tę ankietę: https://forms.gle/ZK5Bf2jZoCXjMtaK7
Pozdrawiam,
Sebastian
Zapisz się:
Jeśli formularz nie jest dostępny lub nie działa, wyłącz dodatki blokujące reklamy/skrypty. Na tej stronie niemal w ogóle nie ma reklam 🙂