Kalejdoskop to newsletter wysyłany co 2 tygodnie. Zawiera streszczenia artykułów/filmów/badań/nagrań z zakresu funkcjonowania człowieka, zdrowia, aktywności fizycznej, produktywności, rozwoju, psychologii oraz przydatne aplikacje, ciekawostki i wskazówki.
Cześć!
Niedziela to najlepszy dzień tygodnia! Choć w zasadzie to najlepszy dzień co drugiego tygodnia, bo właśnie co tyle otrzymujesz ten newsletter 🙂 Życzę przyjemnego czytania!
1. Pijesz po kilka kaw dziennie? Możesz robić sobie krzywdę. Badania wskazują, że nadmierna ilość kawy “wiąże się z mniejszą objętością mózgu, większym ryzykiem demencji i udaru”. To wnioski uzyskane po przeanalizowaniu danych ponad 17 tys. osób, a największy związek zauważono u osób pijących dziennie ponad 6 filiżanek. Sama kawa nie jest niezdrowa, niektóre badania wskazują nawet na jej korzystny wpływ. Mowa tutaj jednak o umiarkowanych ilościach kawy, a z pewnością nie powinniśmy jej używać do “maskowania niewyspania”. Bezwzględnie też nie powinniśmy spożywać kofeiny na co najmniej 6-8 godzin przed położeniem się spać. Problemy zdrowotne związane z wysokim spożyciem kawy mogą wynikać właśnie z powodu niewystarczającego snu. Nadmiar kofeiny pogarsza jakość snu oraz maskuje uczucie niewyspania. To jednak nie jest jednoznaczne z usunięciem skutków niedoboru snu – wręcz przeciwnie, zaburzamy naturalne mechanizmy regulujące zapotrzebowanie na sen. Niedobór dobrej jakości snu może prowadzić do wielu problemów zdrowotnych związanych przede wszystkim z pracą mózgu. Pamiętaj także, że kawa nie powinna być traktowana jako podstawowe źródło uzupełniania płynów. Nie odwadnia ona, ale też nie nawadnia w tak dużym stopniu, jak spożywanie zwykłej wody.
– Nadmiar kawy a praca mózgu. Nowe badania (Artykuł, PL)
https://www.rmf24.pl/nauka/news-nadmiar-kawy-a-praca-mozgu-nowe-badania,nId,5378150#crp_state=1
– KAWA – Wpływ na zdrowie, pobudzenie, sen. Kofeina, polifenole, picie na czczo, z posiłkami (Film, PL)
#kawa #kofeina #sen
2. Jak to jest z używaniem smartfonów i zaburzeniami psychicznymi? U młodzieży wzrasta liczba zachowań świadczących o problemach psychicznych, np. rozważanie samobójstwa, czy ilość odczuwanego lęku, niepokoju i depresji. Niedawno skorelowano to pozytywnie z powszechnością smartfonów wśród młodzieży – w dzisiejszych czasach młodzi ludzie od urodzenia są otoczeni elektroniką. Ponadto martwimy się o uzależnienie m.in. od gier i mediów społecznościowych. Problem w tym, że wiele rzetelnych badań naukowych nie jest w stanie wskazać rzeczywistej przyczynowości zdarzeń, a opiera się głównie o korelacje. To znaczy, że powszechność elektroniki wśród młodzieży wcale nie musi być pierwotną i bezpośrednią przyczyną.
Istnieją badania, które wskazują np. na to, że przesiadywanie młodzieży przed ekranami ponad 7 godzin dziennie wiąże się z dwukrotnie większym ryzykiem depresji. Czy jednak można przez to stwierdzić, że pierwotną przyczyną jest korzystanie z elektroniki? A może jednak jest to skutek? A może problem jest jeszcze w innym miejscu – badania często opierają się o ankietowe pytania w stylu “życie nie ma dla mnie znaczenia”, zamiast bazować na diagnozie medycznej. Kolejne problemy z badaniami dotyczą tego, czym w ogóle jest “czas spędzany przed ekranem”. W końcu czas przeznaczany na czytanie wartościowego artykułu, granie w grę strategiczną ze znajomymi lub bezcelowe przeglądanie TikToka to zupełnie inne rzeczy.
Jakie z tego wszystkiego płyną wnioski? Przede wszystkim takie, że rzetelne badania naukowe nie są łatwe. Nie należy do prostych znalezienie odpowiedzi na pytania, gdzie dodatkowymi czynnikami różnicującymi są np.: pochodzenie, charakter, poziom inteligencji, geny czy środowisko. To, co możemy robić, to obserwować swoje organizmy, a w przypadku posiadania dzieci: obserwować także je. Może nie zawsze to elektronika będzie powodowała problemy, lecz z drugiej strony, nie jest to wykluczone. Warto przynajmniej zadbać o jakość treści, jakie dostarczamy sobie i swoim najbliższym.
– Have smartphones really destroyed a generation? We don’t know. (Artykuł, ENG)
#badania #nauka #technologia
3. Sprawna obręcz barkowa to jeden z najbardziej pożądanych elementów, gdy mówimy o dobrej sprawności ruchowej. To właśnie w niej dochodzi najczęściej do bólów, dyskomfortów, dysproporcji oraz kontuzji i stanowi ona (obok dolnego odcinka kręgosłupa) słabe ogniwo większości osób. Bark trzeba wzmacniać oraz rozciągać, a najlepiej wykonywać obie te rzeczy jednocześnie. W filmie zaprezentowane zostały ćwiczenia przeznaczone głównie dla osób średniozaawansowanych oraz zaawansowanych, jednak nawet osoby początkujące powinny choć częściowo wykonywać pokazane ruchy, aby od samego początku dbać o pełną sprawność w obszarze barku.
– Strong Shoulders | Fix Shoulder Pain & Improve Mobility (Film, ENG)
#fizjoterapia #sprawność #trening
4. Czy można ćwiczyć codziennie i nie bać się o przetrenowanie? Zdecydowanie tak! To jednak wymaga kilku wyjaśnień… Po pierwsze, trening treningowi nie równy. Ciężki, 2-godzinny trening crossfitu to zupełnie co innego niż umiarkowane 30 minut na orbitreku lub 20-minutowy lekki trening ogólnorozwojowy. Najlepiej jest łączyć wysiłki i trenować np. jednego dnia ciężko, drugiego umiarkowanie, kolejnego lekko. Każdy organizm jest inny i każdy inaczej będzie reagował na obciążenia treningowe, dlatego nie ma jednej odpowiedzi, jak wiele i jak ciężko można trenować, aby się nie przetrenować. Po prostu obserwuj swój organizm. W filmie dodatkowo znajdziemy ogólnorozwojowy trening w stylu kalistenicznym/gimnastycznycm dla osób co najmniej średniozaawansowanych.
– Can You Train Everyday? The Truth About Overtraining (WORKOUT) | THENX (Film, ENG)
#ćwiczenia #siłownia #kalistenika
5. W dzisiejszych czasach wiele teorii spiskowych okazało się prawdą. Niektóre “projekty” uważane kiedyś przez większość za niemożliwe, a przez niektórych za ukrywane, wyszły na jaw jako prawdziwe. Co prawda ciężko jest mówić o aktualnych wydarzeniach związanych z pandemią, poniewaz ta jeszcze trwa i nie można rzetelnie określić co się sprawdzi, a co nie. Jednak istnieje wiele teorii spiskowych, które po prostu się potwierdziły. Autor filmu opowiada o 10 takich wydarzeniach. Należą do nich m.in. te związane z “planowaniem” rynku diamentów, (nie)leczeniem osób dotkniętych syfilisem w latach 1932-1972, niemal całkowitym ustawianiem wyników Wrestlingu Amerykańskiego czy zatruwaniem alkoholu podczas jego prohibicji w USA w latach 1920-1933.
– 10 Suspected Conspiracy Theories That Oddly Turned out to Be True (Film, ENG)
#teoriespiskowe #ciekawostki #informacje
6. Czy spożywanie tylko białka roślinnego może być równie skuteczne co spożywanie białka zwierzęcego? Powszechnie wiadomo, że białko zwierzęce jest lepsze jakościowo, ponieważ zawiera wszystkie aminokwasy w optymalnych proporcjach. Białka roślinne są często uznawane z tego powodu za “niepełnowartościowe”. Jak to się ma do praktyki, jeśli mowa o osobach trenujących i potrzebujących białka do regeneracji i budowy mięśni? Sprawdzono to. Niewielka grupa osób (38) na diecie roślinnej (19) lub mieszanej (19) spożywała co najmniej 1,6g/kg masy ciała białka adekwatnego pochodzenia. Obie grupy trenowały siłowo. Wyniki? Jedna i druga grupa uzyskała podobne przyrosty siły i masy mięśniowej. Wnioski? Nie jest niezbędne spożywanie białka zwierzęcego, aby budować mięśnie, przynajmniej na poziomie początkującym. Dla osób zainteresowanych tematem zostawiam także kanał Youtube człowieka, który w pewnym momencie przeszedł na wegański tryb żywienia i nie dość, że nie przestał osiągać postępów treningowych, to jeszcze poprawił swoje wyniki.
– Comparing animal and plant protein in the context of resistance training (Artykuł, ENG)
Kanał “Być Jak Herkules”: https://www.youtube.com/channel/UC6E7gSzQhJjDVeQU7UZxdIw/
#dieta #weganizm #badania
7. Jest taki narząd w ciele człowieka, według którego to on sam jest najważniejszy. Uznał się on za centrum dowodzenia całego organizmu. To mózg. Często uznaje się, że “człowiek” to właśnie mózg oraz wychodzące z niego elementy układu nerwowego, a całą resztę stanowią “dodatki”, które można nawet wymienić. Mimo ogromnego postępu nauki i niezliczone ilości razy większej wiedzy niż np. 100 lat temu, nadal o mózgu wiemy niewiele. Zagadką pozostają pewne złożone aspekty jego pracy, a nie do końca znane są kwestie związane m.in. z powstawaniem zaburzeń psychicznych, uczeniem się, snem czy wpływem różnego rodzaju aktywności (np. ćwiczeń, śpiewania) na zmiany strukturalne mózgu. W wywiadzie z badaczką mózgu możemy przeczytać o postępach i możliwościach związanych z nauką dotyczącą mózgu i całego układu nerwowego oraz o tym, na czym aktualnie skupiają się naukowcy. Jedno jest pewne: nasze mózgi mają ogromny potencjał. Są wyjątkowo plastyczne, potrafią uczyć się bardzo wymagających zadań i przystosowywać do nowych czynności. W związku z tym warto stale dawać naszym mózgom okazje do uczenia się i rozwoju. Dobrze jest, gdy nie są to wyłącznie czynności jednego typu (np. czytanie). Idealnie sprawdza się połączenie wielu rodzajów aktywności: np. czytanie, tworzenie dźwięku, komunikacja z innymi, precyzyjna czynność manualna oraz sport. Dobierz jednak te kategorie do siebie.
– Badaczka mózgu: wiele problemów psychicznych wynika z braku zrozumienia, jak działają nasze umysły (Artykuł, PL)
#nauka #mózg #człowiek
8. Potrafisz pływać? Jeśli nie, to warto się nauczyć. Jeśli tak, to warto szlifować technikę, aby pływać lepiej. Jednym z najczęściej popełnianych błędów podczas pływania jest przyjmowanie nieodpowiedniej pozycji, zwiększającej opór wody. Ta pozycja, podczas leżenia na wodzie do płynięcia kraulem, polega na nadmiernym zgięciu biodra i ustawianiu kolan skierowanych nieco w dół. Drobna poprawa pozycji, polegająca na wyprostowaniu bioder przez napięcie pośladków pozwala zwiększyć opływowość, zredukować opór wody, przez co zaczniemy płynąć szybciej, mniej się męcząc.
– Your WORST Swimming Mistake (Video, ENG)
#pływanie #sport #wskazówka
9. Wyszukiwarka internetowa, która działa sprawnie i oferuje wysoki poziom prywatności oraz tryb anonimowy. Pozwala na wyszukiwanie bez pozostawiania “śladów” w postaci historii wyszukiwania czy ciasteczek. Oferuje też anonimowy tryb przeglądania stron www/grafik.
– Startpage (Wyszukiwarka internetowa)
#internet #aplikacje #bezpieczeństwo
10. Dużo czytasz z ekranu komputera? Jeśli tak, to doskonale wiesz, jak bardzo rozpraszać mogą różne elementy umieszczone na stronach internetowych, ikonki paska przeglądarki czy ikony pulpitu. Jedną z ciekawszych opcji pozwalających na skupienie się jest odpowiednie przygotowanie ekranu. Możesz to zrobić w dwóch krokach:
Krok 1: Zainstaluj aplikację f.lux i użyj kombinacji przycisków [Win]+[End] aby włączyć tryb czarno-biały
Krok 2: Naciśnij [F11] (lub [F9]) podczas korzystania z przeglądarki internetowej lub innej aplikacji, aby włączyć tryb pełnoekranowy.
Te 2 kroki mogą w skuteczny sposób wyeliminować wszelkie rozproszenia ekranu. Oczywiście pamiętaj także, aby wyłączyć wszelkie dźwięki powiadomień oraz komunikaty i wyskakujące okienka. W dzisiejszych czasach umiejętność skupienia uwagi jest bezcenna i naprawdę warto ją praktykować 🙂
– Program f.lux: https://justgetflux.com/
#skupienie #czytanie #lifehack
Co najbardziej Ci się spodobało? Daj znać, odpowiadając na ten e-mail lub w komentarzu. Przekręcenie kalejdoskopu zajmie mi chwilę. Kolejny numer newslettera przeczytasz już za 2 tygodnie. Pamiętaj, aby zaprosić swoich znajomych do zapisania się na stronie: https://sebastianchudziak.pl/kalejdoskop 🙂
Zajrzyj też do mojego podcastu “Podcast Na Zdrowie”: https://sebastianchudziak.pl/nazdrowie/
Lub przeglądaj wszystkie wpisy na mojej stronie: https://sebastianchudziak.pl/wszystkie-wpisy/
Jeśli chcesz pomóc w rozwoju Newslettera i otrzymywać jeszcze lepsze treści, wypełnij proszę tę ankietę: https://forms.gle/ZK5Bf2jZoCXjMtaK7
Pozdrawiam,
Sebastian
Zapisz się:
Jeśli formularz nie jest dostępny lub nie działa, wyłącz dodatki blokujące reklamy/skrypty. Na tej stronie niemal w ogóle nie ma reklam 🙂