Kalejdoskop to newsletter wysyłany co 2 tygodnie. Zawiera streszczenia artykułów/filmów/badań/nagrań z zakresu funkcjonowania człowieka, zdrowia, aktywności fizycznej, produktywności, rozwoju, psychologii oraz przydatne aplikacje, ciekawostki i wskazówki.
Cześć!
Zmiany są czymś, co może uczyć życie lepszym lub gorszym. Jednak jaki będzie ich wynik, zależy w dużej mierze od nas samych. Jeśli skupiamy się na pozytywach, naprawianiu problemów, wyciąganiu wniosków, poszerzaniu wąskich gardeł – nawet niekorzystne na pozór zmiany z czasem mogą zacząć nabierać pozytywnego charakteru. W drugą stronę – jeśli załamiemy się, poddamy i szukamy potwierdzenia tego, co najgorsze, tak najprawdopodobniej pozostanie. Co zatem robić, aby iść do przodu? Jedną z najważniejszych kwestii jest powiększanie swojej wiedzy na tematy okołozdrowotne i związane z codziennym funkcjonowaniem. To tego typu wiedza pozwala nam nie pogubić się w otaczającym świecie i zachować rozsądek. Mam nadzieję, że w takim podejściu pomoże Ci mój newsletter.
Dodam przy okazji, że portal, przez który wysyłam Kalejdoskop (Mailchimp) ogranicza od marca swoją funkcjonalność, przez co zmuszony jestem do przeniesienia się na inną platformę. Gdyby wystąpiły w najbliższym czasie problemy (np. błędne imię na początku, inny układ newslettera, podwójne dostarczenie wiadomości), będzie to związane z migracją na inną platformę. Z góry przepraszam za ewentualne problemy!
Przyjemnego czytania! 🙂
1. Kofeina nie dodaje energii, ale pożycza ją z przyszłości. Prawdopodobnie spożywasz kofeinę. Najczęściej przyjmujemy ją z kawą, herbatą, yerba mate lub napojami energetycznymi, ale jest ona zawarta także w czekoladzie, kakao, a nawet w lekach i suplementach. Przyjęło się powszechnie uważać, że “kawa/kofeina dodaje energii”, jednak nie jest to do końca prawidłowe rozumienie mechanizmu działania kofeiny. Wraz z upływem dnia wzrasta poziom adenozyny w ciele, co powoduje narastanie zmęczenia. Kofeina powoduje zablokowanie receptorów adenozynowych, niejako konkurując z adenozyną, przez co zmniejsza się odczucie zmęczenia/senności. Zmniejsza się jednak tylko odczucie, a więc kofeina nie sprawia, że odpoczywamy, ale odracza naturalne zmęczenie przez jakiś czas. Zwykle będziemy odczuwać działanie kofeiny przez około 4 do 10 godzin, w zależności od dawki, źródła oraz samego organizmu. Weźmy pod uwagę, że zaciągnięty dług trzeba będzie w końcu spłacić. Jedyną rozsądną formą jego spłacenia jest sen. Jeśli ciągle jesteśmy “na kredycie”, to kiedyś w końcu może odwiedzić nas “chorobowy komornik”, który zabierze nam zdrowie, zostawiając chorobę.
Dodatkowo warto pamiętać, aby kofeiny nie spożywać od razu po wstaniu. Najlepiej jest spożywać ją co najmniej 1-1,5h po przebudzeniu się. Dzięki temu zmniejszymy “zjazd” energetyczny w środku dnia.
– Nope, coffee will not give you extra energy. It will just borrow a bit that you will pay for later (Artykuł, ENG)
#kofeina #energia #senność
2. Ćwiczenia mogą zmniejszać odporność. Bardzo intensywny trening może sprawić, że tymczasowo, na 1-2 dni zmniejszy się odporność. W ogólnym, długoterminowym ujęciu aktywność fizyczna silnie wzmacnia odporność, lecz na krótko po jej zakończeniu, jeśli wysiłek był bardzo duży (np. przebiegnięcie maratonu), możemy dużo łatwiej złapać chorobę. Pogorszone/zmienione będą także różne inne parametry, które możemy zbadać przez pobranie krwi – dlatego jeśli zamierzasz oddać krew do badań, unikaj bardzo ciężkich ćwiczeń przez około 2 dni przed badaniem. Pamiętaj jednak, że mowa tu o bardzo dużym realnym wysiłku, a nie po prostu o dużym odczuciu zmęczenia na treningu. Osoby początkujące często przeceniają wysiłek, który wykonały, a ich odczucie zmęczenia wynika ze słabej kondycji, wydolności i nieprzyzwyczajenia organizmu do fizycznej pracy.
– 🤸🚴♀ DLACZEGO PO INTENSYWNYM WYSIŁKU ŁATWO ŁAPIESZ PRZEZIĘBIENIE? Nie dlatego, że cię przewiało! (Film/audio, PL)
#odporność #zdrowie #ćwiczenia
3. Aktywność fizyczna a miażdżyca – wydaje się, że ćwicząc zmniejszamy jej ryzyko. To prawda, jednak przytoczone poniżej badanie wskazuje na pewne wyjątki. Jest nimi bardzo duża objętość i intensywność treningowa. Badacze analizowali mężczyzn w średnim wieku i odkryli zależność, w której niska aktywność odpowiadała średniemu ryzyku zwapnień miażdżycowych, wysoka aktywność niskiemu ryzyku, ale bardzo wysoka – korelowała z większą progresją choroby. Warto mieć jednak na uwadze fakt, że badacze wskazują na konieczność dalszych badań oraz przytłaczająca większość dostępnej literatury naukowej jasno wskazuje na zbawienne działanie aktywności fizycznej dla układu sercowo-naczyniowego (a w zasadzie dla całego organizmu). Jednakże dowody takie jak opisywany pokazują, że istotna jest także regeneracja, a więc umiar. Codzienne, wielogodzinne ćwiczenia nie będą zdrowe, lecz będą wykorzystywać zdrowie dla osiągnięcia ewentualnych osiągnięć sportowych. Warto mieć to na uwadze i w przypadku przeciętnych osób celować w nie więcej niż około 300-400 minut łącznego ciągłego wysiłku w skali tygodnia. Jeśli chcemy ćwiczyć więcej – dbajmy np. o mobilność, a więc po prostu rozciągajmy się.
– Does a higher exercise volume and intensity worsen the progression of atherosclerosis? (Artykuł, ENG)
https://examine.com/summaries/study/1Jn4w1/
#nauka #ćwiczenia #medycyna
4. Większość osób podnoszących ciężary na siłowni ćwiczy mięśnie, a nie ciało, którego elementami są mięśnie. Trening często dzielony jest na poszczególne partie (np. dzień klatki, dzień ramion, dzień nóg), przez co musimy ograniczać repertuar wykorzystywanych na treningu ćwiczeń. Takie podejście jest korzystne z punktu widzenia kulturystyki, jednak jest nieefektywne z punktu widzenia budowania funkcjonalnej sprawności fizycznej. Gdzie zatem leży problem i jak to można połączyć? Problem polega na tym, że połączyć rozbudowę mięśni i sprawności jest trudno, ale tylko na bardzo zaawansowanym poziomie. Nie da się być mistrzem świata kulturystyki oraz mistrzem świata sprawności fizycznej jednocześnie. Jednak dla osoby przeciętnej to połączenie nie dość, że nie jest niemożliwe, to nawet jest wskazane. Co zatem zrobić?
— Dodać do swojego kulturystycznego planu treningowego ćwiczenia funkcjonalne/sprawnościowe: na koniec treningu, a prostsze elementy na rozgrzewkę
— Spróbuj zamienić nadmiernie izolowane ćwiczenia na bardziej funkcjonalne: nawet, jeśli nie będziesz tak dobrze czuć mięśni jak przy izolacji, to pozostaniesz przy bazie budującej siłę i mięśnie, a ostateczny efekt może okazać się o wiele bardziej korzystny od samych izolacji
— Jeśli to możliwe, to od razu układaj plan treningowy tak, aby zakładał on budowanie sprawności
— Możesz też podzielić dni treningowe na bardziej kulturystyczne i sprawnościowe
Słowo ode mnie: od wielu lat pracuję jako trener personalny, więc widzę jak bardzo niektórzy początkujący przesadzają przy izolacjach. Człowiek to jedna całość i warto w ten sposób traktować jego aparat ruchu. Czucie mięśnia nie jest zawsze powiązane ze wzrostem jego masy i siły. Dołączanie funkcjonalnych elementów do treningu pozwoli nam na utrzymanie sprawności fizycznej na długie lata, zmniejszając ryzyko bólów, kontuzji, wad postawy i dysproporcji.
– Jak Siłownia NISZCZY Twoją SPRAWNOŚĆ? (Film/audio, PL)
#sprawność #trening #siłownia
5. Film o tematyce kredytu społecznego w Chinach. Przedstawia “od środka” system, w którym każdy obywatel jest stale monitorowany (a raczej inwigilowany) oraz są mu przyznawane punkty za jego zachowanie. Jeśli np. przejdzie na czerwonym świetle – punkty są odejmowane. Jeśli spożywa “produkty eko” i segreguje śmieci – punkty są dodawane. Obywatele ze zbyt niską punktacją mają ograniczenia, np. w komunikacji publicznej. Brzmi to jak z fantastyki, ale tak wyglądają Chiny teraz, w 2023 roku. Dlaczego więc obywatele się na to godzą i nie buntują się? Możemy na to spojrzeć z punktu widzenia “gotowanej żaby”. Chińczycy byli stopniowo przyzwyczajani do zmian, a przejawy buntu były powstrzymywane przez władze. Gdy doszli już do pewnego etapu, bunt społeczny przestał być w ogóle możliwy. System inwigilujący jest w stanie wskazać kto zamierza się zbuntować, przez co władza może podjąć szybko odpowiednie dla niej kroki. Warto spojrzeć na ten film oraz całą sytuację z punktu widzenia psychologii. Chińczycy często akceptują już ten system oraz w ich funkcjonowaniu pojawiają się automatycznie mechanizmy obronne. Mówią oni np., że “przecież to wcale nie jest tak złe”. Jest to próba zracjonalizowania sobie faktu, z którym się nie zgadzamy w taki sposób, aby nie czuć wewnętrznego konfliktu.
– Kredyt społeczny mojej żony (Film, PL)
#społeczeństwo #psychologia #chiny
6. Jeśli jesteś na bieżąco z moją twórczością, to prawdopodobnie znasz już mój poradnik/podcast o uzależnieniu od smartfonów. Jeśli tak, to znasz już mechanizm, w jaki uzależniają nas różne aplikacje. Problematyczne, jak się okazuje, mogą być też aplikacje randkowe. Problemem jest tutaj nadmierne używanie takich aplikacji, które to sprawia, że korzystanie z nich staje się podobne do zażywania narkotyku lub przeglądania tiktoka. Powinniśmy więc korzystać z aplikacji przede wszystkim do nawiązywania kontaktów z ludźmi, a nie do ciągłego przeglądania profili, zwracania uwagi na lajki itp. Warto podczas korzystania z tych aplikacji po prostu zwolnić. Częściej nawiązywać kontakty i starać się te kontakty podtrzymywać. Jak to się mówi, nie trzymać kilku srok za ogon. Próba nawiązywania zbyt wielu kontaktów może sprawić, że nie będziemy w stanie utrzymać żadnego, a więc nie spełnimy głównego, podstawowego celu, do jakiego stworzone zostały aplikacje randkowe.
– Korzystanie z aplikacji randkowych może utrudniać znalezienie partnera (Artykuł, PL)
Uzależnienie od smartfona: https://sebastianchudziak.pl/jak-odstawic-smartfona-i-odciac-sie-od-uzaleznienia-od-niego/
#relacje #związki #psychologia
7. Każda sekunda na Ziemi jest lepsza od poprzedniej, ponieważ jesteśmy coraz bardziej zaawansowani… czy to prawda? Oczywiście to zależy, m.in. od tego o czym mówimy. Medycyna czy technologia komputerowa faktycznie rozwijają się znacząco, lecz istnieją dziedziny, w których dosłownie się cofamy. Jedną z takich jest ciągłe pogarszanie się zdrowia społeczeństwa ze względu na nieprawidłowe odżywianie. I nie wygląda to wcale na spisek, ale po prostu chęć wzbogacenia się największych korporacji. Zostaliśmy miękko zmuszeni do wybierania “łatwego”, smacznego i prostego jedzenia, ponieważ niekoniecznie zdrowe produkty są prostsze do wytworzenia, co przekłada się na niską cenę. Prostszymi, lecz bardziej dosadnymi słowami: jesteśmy manipulowani, aby dokonywać wyborów żywieniowych niekoniecznie sprzyjających naszemu zdrowiu, ale bogaceniu się korporacji. Bronią przed tym jest świadomość nas, konsumentów. Dlatego warto o tym rozmawiać i uświadamiać osoby mniej obeznane z tematem.
– Dlaczego Jesteśmy Zmuszeni Konsumować G**NO? (Film/audio, PL)
#odżywianie #jedzenie #zdrowie
8. Algorytmy wyszukiwarek i mediów społecznościowych preferują pokazywanie nam treści podobnych do tych, które przeglądamy. Powoduje to zamykanie w bańkach informacyjnych i wśród wielu osób wywołuje podzielenie społeczne oraz polaryzację poglądów. Problematyczne jest to, że użytkownicy wyszukiwarek/social mediów/aplikacji po prostu nie wiedzą o tym, że są zamknięci w bańce. Niektóre serwisy co prawda próbują od czasu do czasu zaproponować nam coś zupełnie nowego, lecz tutaj wkracza do gry psychologia. My po prostu nie lubimy czegoś, co jest sprzeczne z naszą aktualną wiedzą i wkroczenie w treści przedstawiające nam inny punkt widzenia wymaga emocjonalnego odcięcia. To odcięcie jest stosunkowo łatwe w niektórych dziedzinach, lecz jeśli w grę wchodzą poglądy polityczne, religijne, a nawet te związane z odżywianiem, będzie nam trudniej.
Co z tym robić? Unikać personalizacji, korzystać z trybów prywatnych, nie przeglądać feedów mediów społecznościowych, wyszukiwać frazy przeciwne do stanu aktualnej wiedzy.
– Algorytmy Google sprawiają, że społeczeństwa są coraz bardziej podzielone. Politycznie, religijnie, a ostatecznie także gospodarczo (Artykuł, PL)
https://www.purepc.pl/banka-informacyjna-algorytmy-google
#algorytmy #internet #informacje
9. Wychowanie Fizyczne w szkole to zajęcia o wyjątkowej kontrowersji. Są uwielbiane przez część uczniów, a przez innych znienawidzone. Z jednej strony podkreśla się ich ważność, z drugiej zaś, WF często spychany jest na ostatni plan. Problemem jest tutaj system i same założenia, jakie stoją za tym przedmiotem. Często WF przybiera formę ćwiczeń, które preferuje większość, nie dając tym samym możliwości optymalnego rozwoju fizycznego mniejszości, która np. nie lubi piłki nożnej. Jednym z problemów są tutaj także nauczyciele omawianego przedmiotu. Wielu z nich nie ma pasji do pracy z dziećmi, a swoje stanowisko pełni tylko z braku alternatyw.
Co możemy z tym zrobić i czy tak jest zawsze i wszędzie? Na szczęście taki ponury scenariusz nie jest obecny zawsze i wszędzie. W wielu szkołach panuje inne podejście i nauczyciele WFu pracują z dziećmi w sposób bardzo dobry. Aby zbliżać się do ideału, warto mówić o problemach i mieć ich świadomość. Jako rodzice, warto pytać się dzieci o to jak wyglądają zajęcia z wychowania fizycznego. Jeśli są one zbliżone bardziej do negatywnego scenariusza, temat ten należy podejmować np. na spotkaniach z nauczycielami. Powinniśmy także zrozumieć i wiedzieć, jaka jest różnica między rywalizacją sportową a dbaniem o swoje zdrowie i sprawność. Warto więc na własną rękę edukować młodzież z tych tematów.
– WF w szkole – problemy wokół wychowania fizycznego w szkole. (Film/audio, PL)
#wf #sport #szkoła
10. Nie zawsze możemy spotkać się z kimś na żywo, lecz jeśli chcesz spędzić z kimś czas, możesz umówić się na… kawę przed kamerą. Po prostu umów się z kimś (np. starym znajomym z rodzinnego miasta) konkretnego dnia, o konkretnej godzinie, na luzie, na rozmowę video. Jest to o wiele lepsze od zwykłej rozmowy telefonicznej, ponieważ możemy dodatkowo się zobaczyć – zaobserwować mimikę, skupić się na rozmówcy, a nie na pozostałych czynnościach. Jeśli chcesz – zaproponuj takie spontaniczne spotkanie znajomym, z którymi nie widziałeś/-aś się od dawna. Jeśli się ucieszą i skorzystają – odnowisz znajomość. Jeśli nie zechcą – dostaniesz informację, że być może dalsza próba podtrzymywania relacji nie ma już sensu. W końcu nie da się zawsze być z każdym starym znajomym w stałym kontakcie. Czasem drogi ludzi się rozchodzą i warto to akceptować.
– Wskazówka/inspiracja, bez linku
#spotkania #ludzie #relacje
Złota Myśl Na Dziś: Światem rządzą emocje. Jeśli potrafisz opanować emocje, możesz rządzić światem
Co najbardziej Ci się spodobało? Daj znać, odpowiadając na ten e-mail lub w komentarzu. Przekręcenie kalejdoskopu zajmie mi chwilę. Kolejny numer newslettera przeczytasz już za 2 tygodnie. Pamiętaj, aby zaprosić swoich znajomych do zapisania się na stronie: https://sebastianchudziak.pl/kalejdoskop 🙂
Zachęcam do słuchania mojego podcastu “Podcast Na Zdrowie”: https://sebastianchudziak.pl/nazdrowie/
… oraz śledzenia moich kanałów na YouTube: https://www.youtube.com/c/SebastianChudziak/
https://www.youtube.com/channel/UCWGDvxGuPUH6UCN-GYjgTOw
Archiwum Newslettera jest dostępne na stronie https://sebastianchudziak.pl/kalejdoskop/
Jeśli chcesz pomóc w rozwoju Newslettera i otrzymywać jeszcze lepsze treści, wypełnij proszę tę ankietę: https://forms.gle/ZK5Bf2jZoCXjMtaK7
Pozdrawiam,
Sebastian
Zapisz się:
Jeśli formularz nie jest dostępny lub nie działa, wyłącz dodatki blokujące reklamy/skrypty. Na tej stronie niemal w ogóle nie ma reklam 🙂